ΠΕΤΡΟΣ Ο Α

Πρόκειται για τον πιο αξιόλογο βασιλιά της Κύπρου,από την δυναστεία των Λουζινιάν. Ως αρχηγός διακρίθηκε για την στρατιωτική του ιδιοφυΐα και για τις παράτολμες πολεμικές επιχειρήσεις του αλλά και για την αυταρχικότητα του . Εδώ να σημειώσουμε ότι η οικογένεια των Λουζινιάν  ήταν και επίτιμοι βασιλιάδες της Ιερουσαλήμ, λόγω του ότι ο τελευταίος Χριστιανός βασιλιάς της Ιερουσαλήμ ήταν ο Γκυ ντε Λουζινιάν, και όταν έχασε την μάχη του Χαττίν από τους Σαρακηνούς και πιάστηκε και αιχμάλωτος από τον βασιλιά τους Σαλαδίνο ουσιαστικά έχασε και την Άγια Πόλη(το γεγονός αποτυπώνεται στην ταινία Kingdom of Heaven) . 

Τότε ήρθε στην Κύπρο  και από αυτόν ξεκινά η δυναστεία των Λουζινιάν στην Κυπρο.Ο Πέτρος ο Α τώρα, ήταν γιος του Ούγου του Δ  και έγινε βασιλιάς της νήσου τον Απρίλιο του 1359(η στέψη έγινε στην Αμμόχωστο).  Ο Λεόντιος Μαχαιράς ,ο γνωστός χρονικογράφος της εποχής εκείνης αφιερώνει ένα αρκετά μεγάλο μέρος του Χρονικού του  στα γεγονότα της δεκαετίας κατά την οποία βασίλεψε ο Πέτρος Α' (1359-1369). Σε σχετικά νεαρή ηλικία ο Πέτρος νυμφεύτηκε την ευγενή Εχίβη ντε Μοντφόρτ, η οποία όμως δεν έζησε πολύ. Μετά το θάνατό της, νυμφεύτηκε το 1353 μια δυναμική Ισπανίδα την Ελεονόρα της Αραγονίας. Μαζί της απέκτησε τρία παιδιά: τον Πέτρο τον Β, αργότερα βασιλιά της Κύπρου (1369- 1382), ένα δεύτερο παιδί που δε σώθηκε το όνομά του και τη Μαργαρίτα. Ο Πέτρος και ο ικανότατος καγκελάριος του Φίλιππος ντε Μεζιε είχαν στον μυαλό τους την σύσταση κάποιας σταυροφορίας με άλλους Ευρωπαίους με σκοπό την ανάκτηση των χριστιανικών εδαφών της Παλαιστίνης .Η Κύπρος άλλωστε ήταν η πιο κοντινή χριστιανική χώρα πλέον στους Άγιους Τόπους, ένα είδος το "προκεχωρημένου φυλακίου" των χριστιανικών δυτικών δυνάμεων στην Ανατολή, μετά την εκδίωξη των Λατίνων από την Παλαιστίνη τον προηγούμενο αιώνα. Στο μεταξύ, ο βασιλιάς Πέτρος αντιμετώπιζε ακόμη σοβαρό πρόβλημα αναγνώρισής του ως κατόχου του θρόνου της Κύπρου, αφού ο αντεκδικητής ανεψιός του, Ούγος, είχε προσφύγει στον Πάπα, υποστηριζόμενος κι από το βασιλιά της Γαλλίας. Στο τέλος του Οκτωβρίου του 1362 αναχώρησε από την Πάφο για τη Ρόδο και τη Βενετία, όπου έγινε δεκτός με τιμές. Τελικά πήγε στην Αβινιόν, έδρα των Παπών εκείνη την περίοδο, και παρουσιάστηκε στον Πάπα Ιννοκέντιο ΣΤ'. Εκεί, παρουσιάστηκε κι ο αντεκδικητής του θρόνου της Κύπρου και τελικά η διαφορά επιλύθηκε: ο Πέτρος αναγνωρίστηκε ως βασιλιάς κι ο Ούγος εξασφάλισε ένα υψηλό ετήσιο επίδομα.

Ο Πέτρος, επωφελούμενος από το ταξίδι του αυτό στην Ευρώπη, γνωστοποίησε στις αυλές τις Ευρώπης τα σχέδια του για μια σταυροφορία και προσπάθησε να πείσει τους ισχυρούς ηγεμόνες της να τον ενισχύσουν σε αυτό του το εγχείρημα.Ο βασιλιάς της Γαλλίας μάλιστα Ιωάννης  ο Β του  έδωσε την υπόσχεση να συμπράξει μαζί του . Ο Πέτρος  ανάλωσε περί τα τρία χρόνια σε περιοδείες  για τον ίδιο λόγο σε όλες τις χριστιανικές αυλές τις Ευρώπης από το Λονδίνο μέχρι την Βιέννη και την Κρακοβία  την Γένοβα, την Βενετία,την παπική αυλή στην Αβινιόν ,το Μιλάνο. Παντού απέσπασε αόριστες υποσχέσεις περί βοήθειας .Το 1365  ο στρατός του Πέτρου αριθμούσε  περίπου 10000 στρατιώτες και 1400 ιππείς. Με αυτό τον στρατό τον Οκτώβριο του ιδίου έτους κατάπληξε όλο τον κόσμο όταν κατέλαβε την Αλεξάνδρεια.

Κατάληψη της Αλεξάνδρειας

Πριν ακόμη επιστρέψει στην Κύπρο, ο βασιλιάς πληροφορήθηκε ότι οι Μωαμεθανοί της Αιγύπτου σχεδίαζαν να οργανώσουν επίθεση κατά της Κύπρου και ακολουθώντας την τακτική να επιτίθεται πρώτος, ο Πέτρος σπό τη Βενετία, όπου βρισκόταν, διαμήνυσε να συγκεντρωθεί ο στόλος του στη Ρόδο (Οκτώβριος του 1365) μαζί με το στράτευμα. Πράγματι, στη Ρόδο συγκεντρώθηκαν τα κυπριακά καράβια, ενώ ο Πέτρος έφερε μαζί του από την Ιταλία 16 γαλέρες που είχε εξασφαλίσει.. Τελικά, συγκεντρώθηκε ένας στόλος από 165 καράβια. Παρά τις διάφορες αντιδράσεις από την Ευρώπη κι από την ίδια την Κύπρο, επειδή Ευρωπαίοι όπως οι Βενετοί, είχαν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα εξαιτίας των εμπορικών δραστηριοτήτων τους με την Αίγυπτο, ο Πέτρος έπλευσε με το στρατό του κι έφτασε στην Αλεξάνδρεια στις 9 Οκτωβρίου. Ο αιφνιδιασμός του εχθρού ήταν  απόλυτος , με αποτέλεσμα η Αλεξάνδρεια να καταληφθεί το απόγευμα της επόμενης ημέρας, 10 Οκτωβρίου του 1365.

Παρόλα αυτά η Αλεξάνδρεια αν και εύκολα καταλείφθηκε ήταν δύσκολο να διατηρηθεί λόγω έλλειψης άλλων ενισχύσεων .

Έτσι ο Πέτρος  την κράτησε για λίγες μέρες και αφού την λεηλάτησε, την εγκατέλειψε τελικά κι επέστρεψε στην Κύπρο, ύστερα από απουσία τριών περίπου χρόνων.Μαλιστα ένας Άραβας παρατηρητής της εποχής αναφέρει ότι 70 πλοία γεμάτα λάφυρα κίνησαν για Κύπρο. Παρόλα αυτά  το κατόρθωμά του να αλώσει την Αλεξάνδρεια εντυπωσίασε ιδιαίτερα τους ηγεμόνες της Ευρώπης, οι οποίοι ο ένας μετά τον άλλο διαμήνυσαν τώρα στο βασιλιά της Κύπρου ότι θα τον ενίσχυαν με στρατιωτικές δυνάμεις για να συνεχίσει τον πόλεμο κατά των Μωαμεθανών.Ο Πέτρος πράγματι συνέχισε τις επιχειρήσεις του εναντίον των Μουσουλμάνων σημειώνοντας ανάλογου εύρους επιτυχίες όπως για παράδειγμα λεηλασία της Τρίπολης και άλλων πόλεων κατά μήκος της συριακής ακτής . 

Ο Πέτρος προσπάθησε να συνδυάσει τις στρατιωτικές του επιτυχίες με εμπορική πολιτική  και το 1367 άρχισε διαπραγματεύσεις για μια συνθήκη με τους Μαμελουκους.

Χάρις στα εμπορικά συμφέροντα των Ευρωπαίων και με τη μεσολάβηση των Βενετών, αφού ματαιώθηκε κι η πανευρωπαϊκή εκστρατεία, ο βασιλιάς Πέτρος αποδέχτηκε την πρόταση (των Βενετών) να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με το σουλτάνο. Για όλα αυτά τα ταξίδια και τους πολέμους του, ο Πέτρος χρειαζόταν τεράστια ποσά χρημάτων. Αν και τα έσοδα του κράτους ήταν πολλά, ωστόσο χρηματοδοτήθηκε κι από αλλού, ενώ μέρος των εξόδων για τις εκστρατείες επωμίζονταν οι ευγενείς του. Προκειμένου όμως να βρει κι άλλα χρήματα, αναφέρεται ότι παραχώρησε σε Κυπρίους δουλοπάροικους το δικαίωμα να εξαγοράζουν την ελευθερία τους έναντι ποσού χρημάτων. Από το μέτρο αυτό ωφελήθηκαν πολλοί Κύπριοι. Επίσης αρκετά χρήματα εξασφάλισε από τα λάφυρα των πετυχημένων εκστρατειών του.

Ο Πέτρος έκοψε και διάφορα νομίσματα, κυρίως αργυρά γρόσα και ημίγροσσα. Στη μπροστινή όψη τους ο βασιλιάς εικονίζεται να κάθεται στο θρόνο με τους θυρεούς του, κρατώντας ξίφος στο δεξί του χέρι και σφαίρα με σταυρό στο αριστερό. Στην πίσω όψη είναι αποτυπωμένος ο σταυρός των Ιεροσολύμων.

Όπως αφηγείται ο Λεόντιος Μαχαιράς, ο βασιλιάς Πέτρος είχε παθολογική αγάπη προς τη σύζυγό του, τη βασίλισσα Ελεονόρα. Ο έρωτάς του όμως προς τη σύζυγό του δεν τον εμπόδιζε να έχει και ερωτικές σχέσεις με άλλες γυναίκες, μάλιστα και δυο ή τρεις ταυτόχρονα. Η γνωστότερη από τις ερωμένες του ήταν η Ιωάννα ντ' Αλεμάν χήρα του Ιωάννη ντε Μοντολίφ της Χούλου,, της οποίας η σχέση με το βασιλιά και η αντιπαράθεση με τη βασίλισσα πιστεύεται ότι αποτέλεσαν το θέμα του γνωστού μεσαιωνικού κυπριακού ποιήματος της Αροδαφνούσας. Η Ελεονόρα όταν έμαθε για την σχέση αυτή και εκμεταλλευομένη την απουσία του Πέτρου ξέσπασε στην  Ιωάννα Ντ Αλεμαν  την εκδικητική μανία της την οποία βασάνισε και φυλάκισε. Μάλιστα για να την  αναγκάσει να ρίξει το βρέφος που είχε στα σπλάχνα της έβαλε πάνω στην κοιλία της ένα πέτρινο χειρόμυλο.

Ο έρωτας του Πέτρου με την ευγενή Ιωάννα Ντ Αλεμαν ενέπνευσαν διαφόρους  συγχρόνους ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς του καιρού μας. Μάλιστα πριν 15 -20 χρόνια θυμάμαι και μια αρκετά  καλή σειρά εποχής του ΡΙΚ για τον Πέτρο τον Α με τον Νίκο Χαραλάμπους στον ομώνυμο ρόλο και την Αννίτα Σαντοριναίου στον ρόλο της Ελεονόρας

Ο  χαρακτήρας του Πέτρου τον οδήγησε επανειλημμένα σε σύγκρουση με ευγενείς του βασιλείου του, μερικούς από τους οποίους τιμώρησε ιδιαίτερα σκληρά για ασήμαντες αιτίες. Οι ευγενείς αυτοί δυσανασχετούσαν λόγω του αυταρχικού του ύφους και των στρατιωτικών του δαπανών.

Εκεί όμως που τελικά βρέθηκε ο βασιλιάς σε πλήρη αντιπαράθεση προς τους ευγενείς, ήταν εξαιτίας της στάσης που αυτοί τήρησαν στο θέμα μοιχείας, με κατηγορούμενη τη βασίλισσα Ελεονόρα. Όταν ο βασιλιάς απουσίαζε στο πρώτο του μακρύ ταξίδι στην Ευρώπη, η βασίλισσα Ελεονόρα σύναψε ερωτική σχέση με τον ευγενή Ιωάννη ντε Μόρφου. Για το λόγο αυτό ο ευγενής Ιωάννης Βισκούντης, που ήταν υπεύθυνος για τις υποθέσεις του παλατιού και διατεταγμένος από το βασιλιά να τον ενημερώνει συνέχεια για το καθετί, φοβούμενος μήπως ο Πέτρος πληροφορηθεί από άλλες πηγές τη δυσάρεστη εξέλιξη, έγραψε στο βασιλιά στην Ευρώπη, ενημερώνοντάς τον για την ερωτική περιπέτεια της βασίλισσας.

Όταν επέστρεψε ο Πέτρος στην Κύπρο, κατηγόρησε τη βασίλισσα για απιστία. Οι ευγενείς που κλήθηκαν να εκδικάσουν την υπόθεση βρέθηκαν μπροστά σε δίλημμα: εάν καταδικαζόταν η βασίλισσα, υπήρχε ο κίνδυνος να έρθει η Κύπρος σε σύγκρουση με την ισχυρή Ισπανία. Τελικά η πολιτική σκοπιμότητα υπερίσχυσε της δικαιοσύνης: η βασίλισσα αθωώθηκε πανηγυρικά, αν και γνώριζαν όλοι την ενοχή της. Ο Ιωάννης Βισκούντης καταδικάστηκε ως συκοφάντης και πέθανε στη φυλακή, αν και γνώριζαν όλοι ότι είχε γράψει την αλήθεια, όπως είχε εξάλλου διαταχτεί. Το ζήτημα αυτό, η σκοπιμότητα κατά της αλήθειας και του δικαίου, αποτέλεσε το θέμα του γνωστού ποιήματος του Γιώργου Σεφέρη "Ο Δαίμων της Πορνείας".Το ίδιο θέμα αποτέλεσε και θεατρικό έργο του Άντρου Παυλίδη, με τον ίδιο τίτλο. Ο τίτλος είναι παρμένος από σχετική αναφορά του Λεοντίου Μαχαιρά.

Η αθώωση της βασίλισσας και η καταδίκη του ιππότη που είχε πει την αλήθεια κάθε άλλο παρά ικανοποίησαν το βασιλιά Πέτρο, ο οποίος δεν αισθανόταν μόνο θανάσιμα προσβεβλημένος, αλλά και ιδιαίτερα μειωμένος από τους ευγενείς, που ενσυνείδητα πήραν τη λανθασμένη απόφαση. Θέλοντας να τους εκδικηθεί, άρχεψεν και αντροπίαζεν τες γυναίκες τους(ατίμαζε), από μικρήν έως μεγάλην, όπως αναφέρει ο Μαχαιράς.

Τελικά, η αντιπαράθεση του βασιλιά με τους ευγενείς οδήγησε σε θανάσιμο αμοιβαίο μίσος, που οδήγησε σε συνωμοσία για τη δολοφονία του. Το σχέδιο τέθηκε σ' εφαρμογή στις 17 Ιανουαρίου 1369. Οι ευγενείς πήγαν στο παλάτι και τρεις απ' αυτούς, ο Φίλιππος ντ' Ιμπελέν, ο Ερρίκος ντε Γιβλέτ και ο Ιάκωβος ντε Γκορέλ, μπήκαν στο υπνοδωμάτιο του βασιλιά, όπου αυτός κοιμόταν με μια ερωμένη του, κι εκεί τον κατέσφαξαν. Στη θέση του έγινε βασιλιάς ο γιος του, Πέτρος Β'.

Ο Πέτρος συνέδεσε τα χρόνια της βασιλείας  του από το 1359 μέχρι το 1369 με την ενδοξότερη περίοδο του βασιλείου της Κύπρου και με μια σειρά στρατιωτικών θριάμβων  εις βάρος των Μουσουλμάνων της ανατολικής Μεσόγειου με  επιδρομές σε πόλεις όπως η Βηρυτός , η Σιδώνα ,η Λατάκια και με την κατάληψη της Αλεξάνδρειας και της Αττάλειας (έμεινε υπό κατοχή για 10 χρόνια ).Ο αυταρχικός του χαρακτήρας και το τραγικό του τέλος δεν ειναι δυνατόν να σβήσουν αυτές τις επιτυχίες που ενέπνευσαν όλες τις χριστιανικές αυλές της Ευρώπης

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ GEOFFREY HINDLEY

el.wikipedia.org/wiki/Πέτρος_Α'_της_Κύπρου 

Χρονικό Λεόντιου Μαχαιρά