Διομήδης, άριστος μεταξύ αρίστων

Οι πιο γνωστοί και προβεβλημένοι στις αμερικανικές ταινίες ομηρικοί ήρωες είναι φυσικά (και δικαιολογημένα) ο Αχιλλέας  ο Οδυσσέας κατά κύριο λόγο  αλλά και ο Αίαντας κατά δεύτερο .Ο Αχιλλέας φυσικά είναι αποτυπωμένος στο μυαλό μας σαν τον χαρακτήρα που είδαμε στην Τροία ,τον  ξανθό και μυώδη  Μπραντ Πιτ που πολεμούσε σαν μηχανή  του πολέμου και όχι σαν ανθρωπος.Και πράγματι από τις περιγραφές του Ομήρου τέτοιος ήταν.Τώρα για τον πολυμήχανο βασιλιά της Ιθάκης τι να πρωτοπούμε; Ο ιθύνων νους των Ελλήνων είναι πασίγνωστος κυρίως  για τα βάσανα του να επιστρέψει στην πατρίδα του.

Πιο επιτυχημένη θα έλεγα ερμηνεία στον ρόλο του Οδυσσέα  έκανε ο εξαιρετικός ηθοποιός Αρμάντ Ασσάντε στην ταινία Οδύσσεια του 1997(επίσης πρωταγωνιστεί η Ειρήνη Παπά ως Αντίκλεια).

Ο Αίαντας από την άλλη  είναι γνωστός σε όλους για την απίστευτη δύναμη που διέθετε, όντας πραγματικός γίγαντας αλλά και για το τραγικό του τέλος . Παρ όλα αυτά δεν θα ήθελα να σταθώ σε αυτούς τους   ήρωες   αλλά κατά την  προσφιλή μου συνήθεια να ασχοληθώ με κάποιον καθόλου προβεβλημένο από το Χόλλυγουντ.

Πιο συγκεκριμένα όταν πρωτοδιάβαζα την Ιλιάδα  μου έκαναν τρομερή εντύπωση οι περιγραφές του Ομήρου που αναφέρονταν στον  βασιλιά του Άργους Διομήδη τον  γιο του Τυδέα (ένα από τους 7 επί Θήβας). Σύμφωνα με κάποιες μελέτες ο Διομήδης αναπαρίσταται στο έπος ως ο πιο γενναίος πολεμιστής του Τρωικού πολέμου που ποτέ δεν διαπράττει ύβρη. Συχνά αναφέρεται από τον Όμηρο ως ο νεότερος βασιλιάς-πολεμιστής μεταξύ των Αχαιών και από τις περιγραφές του θα μπορούσε να συμπεράνει εύκολα κάποιος ότι ο Διομήδης ήταν ο δεύτερος καλύτερος  Έλληνας πολεμιστής (αδιαμφισβήτητη η πρωτοκαθεδρία του Αχιλλέα ).Μάλιστα  ο Όμηρος φαίνεται να του είχε ιδιαίτερη συμπάθεια και μάλιστα τον τοποθετούσε ως ένα από τους δυο αγαπημένους και προστατευόμενους ήρωες της θέας Αθηνάς (μαζί με τον Οδυσσέα) . Η μορφή του Διομήδη  κυριαρχεί από την αρχή της Ιλιάδας και ιδιαίτερα στις ραψωδίες Ε΄  Θ’ και Κ’ και συναγωνίζεται σε ανδρεία τον Αχιλλέα και τον Αίαντα, μετά από τους οποίους θεωρείται “ο ανδρειότερος καν στρατηγικότατος των πάντων”.  Ο Όμηρος μάλιστα για να εξάρει την ανδρεία του, σε κανένα μέρος της Ιλιάδας δεν βάζει τον Αχιλλέα και τον Διομήδη να πολεμούν μαζί. Όταν διαπρέπει ο ένας στο πεδίο της μάχης, ο άλλος απουσιάζει είτε γιατί έχει τραυματιστεί, είτε για κάποια άλλη αιτία.  Σύμφωνα με τον Όμηρο ο Διομήδης συμμετείχε στον Τρωικό  πόλεμο με μια σημαντική στρατιωτική δύναμη που ανήρχετο σε  ένα στόλο 80 πλοίων ο οποίος ήταν δεύτερος σε αριθμό συγκρινόμενος με τον αντίστοιχο του Αγαμέμνονος που αποτελείτο από 100 πλοία.. Εκτός των πολεμικών αρετών και της γενναιότητάς του, ο Διομήδης χαρακτηρίζεται και από τη σοφία των απόψεών του η οποία φαίνεται να τον διακρίνει σε αρκετές κρίσιμες περιπτώσεις με αποτέλεσμα η γνώμη του να γίνεται δεκτή και σεβαστή από τους υπόλοιπους Έλληνες βασιλιάδες. Η ραψωδία Ε΄ της Ιλιάδας επικεντρώνεται στην ανδρεία του Διομήδη στο πεδίο της μάχης, ο οποίος κατά τη διάρκεια της απουσίας του Αχιλλέα, γίνεται ο ισχυρότερος πολεμιστής του στρατού των Αχαιών και σπέρνει τον όλεθρο στις  τάξεις των Τρώων. Ο Διομήδης εμφανιζόμενος στη μάχη μπαίνει ολομόναχος ανάμεσα στα στίφη των  Τρώων  πολεμιστών και σκορπίζει νεκρούς αράδα με το δόρυ του ,συμπεριλαμβανομένων  μάλιστα και μερικών γιων του Πριάμου, προκαλώντας έτσι το τρόμο και σε πολλούς άλλους.Μαλιστα σε κάποια στιγμή τραυματίζεται από βέλος κάποιου Τρώα τοξότη ονόματι  Πάνδαρος αλλά συνεχίζει ακάθεκτος να πολεμά με την ιδία ορμή. Για να σταματήσουν την ορμητικότητα του  επιτίθενται  δύο εκ των καλύτερων  Τρώων, ο  Αινείας (ο μετέπειτα γενάρχης των Ρωμαίων) και ο Πάνδαρος.Ο Αινείας κρατεί τα χαλινάρια και ο Πάνδαρος προσπαθεί να τον κτυπήσει με το ακόντιο του. Ο Διομήδης αφού αποφεύγει το κτύπημα  φονεύει τον Πάνδαρο με το δόρυ του (μάλιστα ο Όμηρος μας λέει ότι τον κτυπά στον μάτι)και ρίχνει έναν βράχο στον Αινεία ο οποίος τραυματίζεται σοβαρά. Η Αφροδίτη (μητέρα του Αινεία) τότε, αναμειγνύεται στη μάχη σε μια προσπάθεια να σώσει τη ζωή του γιου της τον οποίο αρπάζει και προσπαθεί έτσι να τον φυγαδεύσει. Ο Διομήδης επιτίθεται και τραυματίζει την Αφροδίτη που αφήνει τον Αινεία και κατευθύνεται προς τον Όλυμπο για να παραπονεθεί στον Δία.

Στην ραψωδία Θ’ ο Διομήδης σώζει τον γερό βασιλιά Νέστορα με το άρμα του και αργότερα, σε άλλο σημείο της μάχης, ο Διομήδης δεν διστάζει να τα βάλει και  με τον ίδιο τον  Έκτορα μέχρι που τον σταματά ο Δίας με ένα αστροπελέκι και αναγκάζεται να σταματήσει για να μην διαπράξει ύβρη.

Πολύ χαρακτηριστικό(και αγαπημένο μου) είναι  επίσης  το περιστατικό από την ραψωδία Κ΄ της Ιλιάδας,οπου ο Όμηρος περιγράφει πως ο Διομήδης κι ο Οδυσσέας κλέβουν σε μια νυχτερινή παράτολμη επιχείρηση τα άλογα του Ρήσου, βασιλιά της Θράκης και πιστού συμμάχου της Τροίας, από το Τρωικό στρατόπεδο. Αυτό το γεγονός είναι μια από τις πιο επικές σκηνές της Ιλιάδας. Αυτό συμβαίνει σε μια από τις πιο κρίσιμες στιγμές για τους Αχαιούς στην Τροια, μετά την άρνηση του Αχιλλέα να συμβιβαστεί με τον Αγαμέμνονα και ενώ οι Τρώες έχοντας ξεθαρρέψει έχουν στρατοπεδέψει έξω από τα τείχη τους και ετοιμάζονται να επιτεθούν και να πετάξουν στην θάλασσα τους ‘Έλληνες. Το ηθικό των Ελλήνων είναι στο ναδίρ, και επικρατεί η άποψη να λύσουν την πολιορκία και να φύγουν για τις πατρίδες τους χωρίς να εκπληρώσουν τον στόχο τους .Ειδικά η  νύχτα που ακολουθεί την άρνηση του Αχιλλέα είναι δραματική για τους Αχαιούς και περιγράφεται γλαφυρά από τον Όμηρο. Ο Αγαμέμνονας και ο Μενέλαος δεν μπορούν να κοιμηθούν από την αγωνία τους για το τι μέλλει γενέσθαι και ξυπνούν και τους άλλους αρχηγούς( Οδυσσέα,Διομήδη,Νέστορα,Ιδομενέα,Αίαντα κτλ) για να κάνουν πολεμικό συμβούλιο. Ο Αγαμέμνονας ζητεί  έναν εθελοντή από τους βασιλιάδες για να κατασκοπεύσει τους Τρώες. ώστε να μάθουν τις προθέσεις τους . Ο Διομήδης,  πρώτος από όλους προθυμοποιείται να πάει και μάλιστα λέει : «Εμένα η καρδιά μου με σπρώχνει να χωθώ στο στρατόπεδο των εχθρών.Αν κάποιος άλλος έρθει μαζί μου, θα μπορούσα να το κάνω αυτό με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και κουράγιο.Όταν δύο άνθρωποι είναι μαζί, ο ένας από αυτούς στοχάζεται πρωτύτερα απο τον άλλο τι  είναι το συμφερότερο. Ο μοναχός και αν το σκεφτεί  το μυαλό του ειναι πιο κοντό και η σκέψη του οχι σίγουρη. " (από την μετάφραση της Ιλιάδας των Κομνηνού -Κακριδή) Τα ατρόμητα  και σοφά αυτά λόγια  ενέπνευσαν πολλούς ήρωες να προχωρήσουν μπροστά και να ζητήσουν να πάρουν μέλος στην επιχείρηση.

Ο Αγαμέμνων τότε ζητάει από τον ίδιο τον Διομήδη  να επιλέξει σύντροφο για την αποστολή. Ο Διομήδης  επιλέγει αμέσως τον Οδυσσέα τον οποίο εκτιμούσε δεόντως για την γρηγοράδα και την εξυπνάδα του. Την ίδια στιγμή ,στο στρατόπεδο των Τρώων ο Έκτορας  έχει τις ίδιες σκέψεις με τον Αγαμέμνονα και  στέλνει τον Δόλωνα γιο του αγγελιαφόρου Ευμήδη,που  ήταν καλός δρομέας  στο ελληνικό στρατόπεδο για κατασκοπεία. Ο Δόλωνας περιγράφεται από τον Όμηρο σαν άσχημος στην όψη, πολύ γρήγορος αλλά καθόλου έξυπνος. Είχε πάντως πολύ χρυσάφι και χαλκό σπίτι του. Μάλιστα ο Έκτορας του υποσχέθηκε ότι αν εκπλήρωνε επιτυχημένα την αποστολή του θα του έδινε τα άλογα του Αχιλλέα όταν θα νικούσαν τους Αχαιούς. Ο Τρώας κατάσκοπος όμως γίνεται αντιληπτός από τον Διομήδη και τον Οδυσσέα που εν τω μεταξύ έχουν ξεκινήσει και αυτοί για την αποστολή τους .Οι δυο ήρωες κρύβονται ανάμεσα σε πτώματα, αιφνιδιάζουν και συλλαμβάνουν τον Δόλωνα.Τότε ο Δόλωνας έντρομος τους αποκαλύπτει πολλές χρήσιμες πληροφορίες όπως για το που είχαν σκοπιές οι Τρώες στο στρατόπεδο τους κτλ. Μαθαίνουν  επίσης ότι στην μεριά του στρατοπέδου που βρίσκονταν οι Θράκες ,σύμμαχοι των Τρώων δεν υπάρχουν σκοποί και όλοι κοιμούνταν βαριά .Τότε ο Διομήδης αφού έμαθαν όσα χρειάζονταν σκότωσε τον Δόλωνα αφού δεν μπορούσε να τον πάρει μαζί. Έχοντας μάθει αυτές τις χρήσιμες πληροφορίες οι δυο ήρωες αποφάσισαν να αναπροσαρμόσουν τα πλάνα τους και να κάνουν μια επίθεση στο στρατόπεδο των Θρακών . Ο Διομήδης σκοτώνει τον βασιλιά των Θρακών Ρήσο μαζί με 12 από  τους άντρες του, ενώ την ίδια ώρα ο Οδυσσέας αρπάζει τα ονομαστά άλογά του. Τα ζεύει στο άρμα του Ρήσου και  φεύγουν με γρήγορο καλπασμό Μ' αυτό το  λάφυρο οι δυο Έλληνες πολέμαρχοι επιστρέφουν στο στρατόπεδο των Ελλήνων, όπου τους γίνεται θριαμβευτική υποδοχή. Η επιτυχία των δυο πολεμάρχων δίνει θάρρος στους Έλληνες για να συνεχίσουν να μάχονται. Αντίθετα το πλήγμα για τους Τρώες ήταν μεγάλο.

Προχωρώντας προς το τέλος της Ιλιάδας και συγκεκριμένα  κατά τους επικήδειους αγώνες που διοργανώθηκαν από τον Αχιλλέα  προς τιμήν του θανάτου του Πατρόκλου, ο Διομήδης νικά των Αίαντα και κερδίζει την πρώτη θέση στη σειρά των φιλικών αγώνων πυγμαχίας.

Ο Διομήδης ήταν επίσης ένας από τους πολεμιστές που μπήκαν πρώτοι στην Τροία με τον Δούρειο Ίππο.

Το τέλος του δεν είναι σαφές .Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν ταλαιπωρήθηκε στις θάλασσες σαν τον φίλο του Οδυσσέα.
Μόλις έφτασε στο Άργος όμως ο Διομήδης βρίσκεται προ εκπλήξεως. Η σύζυγος του έχει ξαναπαντρευτεί και στη θέση του βασιλεύει ο νέος άντρας της γυναίκας του. Ο ήρωας διαπιστώνει ότι δεν επιθυμεί πλέον ούτε να τιμωρήσει τη γυναίκα του, ούτε να παραμείνει όμως σε αχαϊκό έδαφος. Έτσι λοιπόν σαλπάρει με τους συντρόφους του στην Ιταλία, όπου ιδρύει δύο νέες πόλεις.

Αυτό που άξιζε όμως να αναφερθούμε είναι η ιστορία της δόξας του και όχι το τέλος του.Ένας ήρωας σχεδόν τέλειος και  που δεν διέπραξε ύβρη σε αντίθεση με τον Οδυσσέα η τον Αίαντα. 
Σε κάθε περίπτωση είναι ένας από τους ήρωες που οποιοσδήποτε διάβασε Όμηρο, δεν μπορεί παρά να θαυμάσει για την ανδρεία και την πολεμικη του  ιδιοφυια.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

http://argolikivivliothiki.gr/2009/12/14/%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CE%BC%CE%AE%CE%B4%CE%B7%CF%82/

http://argolikivivliothiki.gr/

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BC%CE%AE%CE%B4%CE%B7%CF%82

http://en.wikipedia.org/wiki/Diomedes

Ομήρου Ιλιάδα

Η στόφα του ηγέτη

Η στόφα του ηγέτη φαίνεται την συμπεριφορά του τις κρίσιμες στιγμές .Αυτό γίνεται σαφές μέσα από τα γεγονότα και κυρίως τα αποτελέσματα που απορρέουν από ενέργειες ή απλά την απάθεια.Αποφεύγω άλλα εισαγωγικά και προχωρώ στην παράθεση παραδειγμάτων :

• Ο Μέγας Αλέξανδρος αποφάσισε να δώσει την μάχη του Γρανικού αργά το απόγευμα ,μόλις  αντιλήφθηκε την παρουσία του Περσικού στρατού στην αντίπερα όχθη του πόταμου ,και παρά τις παραινέσεις του Παρμενίωνα (του πιο σημαντικού του στρατηγού ) να αναβάλει την μάχη για το πρωί .Αυτή του η κίνηση είχε διττό στόχο.Αφενός δε να αιφνιδιάσει τους Πέρσες που δεν περίμεναν εκείνη την ώρα επίθεση του Μακεδόνα στρατηλάτη (και να τους εμποδίσει από το να οπισθοχωρήσουν εκμεταλλευόμενοι το σκοτάδι )και αφετέρου να μην παρατείνει την αγωνία των στρατιωτών του για την μάχη .Το αντίθετο έκανε στα Γαυγαμηλα.Ενω ο Παρμενίωνας και άλλοι στρατηγοί τον προέτρεπαν να δώσει την μάχη άμεσα προτίμησε να δώσει την μάχη το πρωί έχοντας να αντιμετωπίσει τους τσακισμένους από την αϋπνία Πέρσες που φοβούμενοι νυχτερινή επίθεση του δεν έκλεισαν μάτι. Ο Αλέξανδρος δικαιώθηκε και για τις δυο του αυτές κινήσεις κερδίζοντας την μάχη και στις δυο περιπτώσεις 
• Ο Αλέξανδρος και πάλι κατά την επιστροφή των Ελλήνων από την Ινδία μέσω της έρημου της Γεδρωσίας όταν του έφεραν κάποιοι στρατιώτες του νερό μέσα σε ένα κράνος αρνήθηκε να το πιει αν δεν ξεδιψούσε πρώτα και ο τελευταίος στρατιώτης 
• Ο Θεμιστοκλής θέλοντας να εμποδίσει τους Έλληνες από το να φύγουν από τα στενά της Σαλαμίνας και να δώσουν την ναυμαχία αλλού έστειλε κρυφά στο εχθρικό στρατόπεδο τον παιδαγωγό των παιδιών του ,Σίκινο ν' αναγγείλει στους Πέρσες στρατηγούς ότι οι Έλληνες που ήταν στη Σαλαμίνα σκοπεύουν να φύγουν κρυφά κατά τη διάρκεια της νύχτας και ότι ο περσικός στόλος έπρεπε αμέσως να τους περικυκλώσει και να τους επιτεθεί για να τους καταστρέψει όλους μαζί. Οι Πέρσες πεπεισμένοι ότι ο Θεμιστοκλής υποστήριζε τα περσικά συμφέροντα, έπεσαν στην παγίδα και ξεκίνησαν για το στενό της Σαλαμίνας οπού εκεί καταστράφηκαν ολοσχερώς.
• Ο Ερνάν Κορτές  ο περίφημος Ισπανός κατακτητής του Μεξικού όταν έφτασε στις ακτές του Μεξικού διέταξε τους στρατιώτες του να κάψουν τα πλοία τους ώστε να εξαλείψει οποία πρόθεση υποχώρησης ή στασιασμού. Έτσι έβαλε τους στρατιώτες του στο δίλημμα είτε νίκη και κατάκτηση του Μεξικού είτε θάνατος .Δικαιώθηκε για αυτή του την ενεργεία αφού μετά από λίγο καιρό κατέλυσε το πανίσχυρο κράτος των Αζτέκων 
• Ο Τσάρος Αλέξανδρος αν και εν γένει δεν θεωρείται από τους πλέον σπουδαίους τσάρους της  Ρωσίας είχε επιδείξει την εξής  αξιοσημείωτη συμπεριφορά : Ενώ ήταν σε μια δεξίωση έμαθε ότι ο Ναπολέων είχε περάσει με την Γαλλική εμπροσθοφυλακή τα σύνορα και προχωρούσε κατά μέτωπο εναντίον της Μόσχας .Παρά το ότι το  γεγονός  αυτό θα μπορούσε να του στερήσει τον θρόνο ουδεμία ταραχή έδειξε στους καλεσμένους και ούτε αποχώρησε από την δεξίωση.Αργότερα και ενώ η Μόσχα είχε καταλειφθεί  απο τον Γαλλικο στρατο ,ο ίδιος από την Αγια Πετρούπολη που βρισκόταν αρνήθηκε κάθε συμβιβασμό με τον Ναπολέοντα κάτι που ανάγκασε τον Κορσικανό στρατηλάτη στο τέλος να αποχωρήσει από τα ρωσικά εδάφη μιας και δεν μπορούσε για πολύ να αντέξει μακριά από τα κέντρα  ανεφοδιασμού του 
•   Ο Μέγας Κωνσταντίνος πριν την καθοριστικότερη μάχη της ζωής του ,την μάχη της Μιλιάς γέφυρας πηρέ μια πρωτοφανή απόφαση για τα δεδομένα της εποχής  ,διέταξε να μπουν σε όλα του τα λάβαρα  ύφασμα στη μέση του οποίου είναι κεντημένος ο σταυρός από Χ και Ρ, όπως τον είδε στο όραμά του. Ο σταυρός μπήκε και στις ασπίδες των στρατιωτών, παρά την απογοήτευση και κατάπληξη των εθνικών, οι οποίοι συνειδητοποιούσαν ότι είχε έρθει το τέλος της πατροπαράδοτης θρησκείας τους. Αντίθετα, οι χριστιανοί στρατιώτες αγαλλίαζαν από τις διαταγές του αυτοκράτορά τους, γιατί και εκείνοι με τη σειρά τους καταλάβαιναν ότι μια νέα εποχή ανέτειλε. Υπάρχει ακόμα διχογνωμία για το τι πραγματικά είδε ο Κωνσταντίνος εκείνο το βραδύ ώστε να πάρει την τελική απόφαση .Πάντως όντας πραγματιστής και ρεαλιστής κατάλαβε ότι αυτό ηταν κάτι  που θα συσπείρωνε παραπάνω τους στρατιώτες του και θα τους έκανε να πολεμήσουν με ιδιαίτερο φανατισμό (ιδιαίτερα τους χριστιανούς στρατιώτες του).Έτσι προχώρησε σε αυτή την κίνηση που σίγουρα τον δικαίωσε μιας και νίκησε τις  υπέρτερες  αριθμητικά λεγεώνες του Μαξεντίου,μενοντας μόνος κυρίαρχος στο Δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας.

Ο ηγεμόνας του Μακιαβέλι

Ο ηγεμόνας του Μακιαβέλι θα παραμείνει διαχρονικός λογω των διαφόρων ερμηνειών που επιδέχονται οι παραινέσεις του Μακιαβέλι προς τους ηγεμονες.Στην ουσία  οι πολέμιοι του τον κατηγόρησαν ότι προάγει τον καιροσκοπισμό, την ανομοιομορφία κατά το δοκούν στην έκδοση αποφάσεων, την διπλοπροσωπία ,την ύπουλη συμπεριφορά κτλ.Αλλοι όμως θα αντιπαραβάλουν ότι ο συγγραφέας είναι πραγματιστής και μέσω αυτού του εγχειριδίου για ηγεμόνες προσπαθεί να περάσει ρεαλιστικές νουθεσίες σε ένα  ηγεμόνα ,οι όποιες θα τον βοηθήσουν να κρατήσει το κράτος του ισχυρό προς  προς όφελος του λάου  και προπαντός προς όφελος δικό του.Γενικά μου άρεσε από τον Ηγεμόνα του Μακιαβέλι η παράθεση παραδειγμάτων για την υποστήριξη των απόψεων του συγγραφεα.Πιο συγκεκριμένα, αναλόγως με το τι θέλει να  περάσει στον αναγνώστη αναφέρει ως παραδείγματα αυτοκράτορες της Ρώμης ,Έλληνες βασιλιαδες,Ιταλους ηγεμόνες του καιρού του, Γάλλους και Ισπανούς βασιλιάδες κτλ .Για παράδειγμα στο κεφάλαιο ΙΘ'  "Με ποιο τρόπο πρέπει να αποφεύγονται η περιφρόνηση και το μίσος"   θέτει ως πρότυπα τον καλό και αξιοσέβαστο αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο και τον σκληρό αλλά πανέξυπνο Σεβήρο και προχωρώντας  ασκεί κριτική στο στυλ διακυβέρνησης  διαφόρων άλλων ηγεμόνων όπως για παράδειγμα  του  αυτοκράτορα Περτίνακα  λέγοντας πως ήταν ανώφελα ευγενικός και απραγής ως αυτοκράτορας και προσπάθησε να αλλάξει την ζωή των στρατιωτών του άμεσα επαναφέροντας τους στην ενάρετη ζωή κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του αφού δεν είχε τις απαραίτητες ικανότητες για να το επιτύχει, αλλά ταυτόχρονος κατακεραυνώνει και αυτοκράτορες όπως τον Κόμοδο και τον Καρακάλλα που λόγω της υπερβολικής σκληρότητας τους έγιναν μισητοί  και περιφρονήθηκαν από τον λαό και την πραιτοριανή φρουρά με αποτέλεσμα να δολοφονηθουν.Ετσι ο συγγραφέας εκφράζει την άποψη ότι δεν ωφελεί  κάποιον ηγεμόνα να προσπαθεί να είναι υπερβολικά καλός πχ όπως προσπάθησε ο Περτίνακας να μιμηθεί τον Μάρκο Αυρήλιο χωρίς να έχει το κύρος και την αναγνώριση του   ούτε να είναι υπερβολικά σκληρός όπως ήταν οι προαναφερθέντες Κόμοδος και Καρακαλλας που προσπάθησαν να είναι σκληροί όπως ήταν ο Σεβήρος  χωρίς να έχουν τις ικανότητες του και την ηγετική του στόφα. Το ιδανικό  είναι ένας ηγεμόνας να πάρει τις αρετές  που χρειάζονται από αυτοκράτορες όπως τον Μάρκο Αυρήλιο και τον Σεπτίμιο Σεβήρο .Αυτή την θεωρία θα μπορούσα να την επεκτείνω και σε αλλά παραδείγματα από την ιστορία όπως για παράδειγμα τον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ' και τον Τσάρο Νικόλαο τον Β' που κυβέρνησαν χωρίς να έχουν τις απαιτούμενες  ηγετικές ικανοτητες,κυρος  και αποφασιστικότητα όπως προκάτοχων τους (πχ Λουδοβίκος ΙΔ και Μεγάλη Αικατερίνη) κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την πτώση τους και τον θάνατο τους κατά τις επαναστάσεις του 1789 και 1917 αντίστοιχα.Το δεύτερο που θα ήθελα να επισημάνω από τον Ηγεμόνα είναι η αναφορά του στα δυο κέντρα διοίκησης.
Έχουμε δύο ειδών διοίκηση:
1. Με ένα κέντρο εξουσίας, τον Ηγέτη, και τους άλλους, όλους υποτελείς, όπως στην ιστορία διοικούσε ο Τούρκος σουλτάνος ή ο Πέρσης βασιλιάς.
Ο Μακιαβέλι αναφέρει εδώ ότι η  διοίκηση με ένα κέντρο εξουσίας, τον ισχυρό  και απολυταρχικό ηγέτη, είναι δύσκολο να καταλυθεί, άπαξ όμως και καταλυθεί, είναι πολύ εύκολο να κρατηθεί από αυτόν που την κατέλυσε, αφού, καταλυμένου του Ηγέτη και μετά τον αφανισμό του περιγύρου του, δε θα υπάρξει άλλη αντίσταση.Αυτο το δικαιολογεί με το παράδειγμα της κατάκτησης της Περσικής αυτοκρατορίας από τον Αλέξανδρο οπού παρά τον θάνατο του Μακεδόνα στρατηλάτη οι διάδοχοι του (Πτολεμαίος,Αντίγονος,Σέλευκος κτλ) μπόρεσαν να κρατήσουν εύκολα υπόδουλους τους κατακτημένους λαούς παρά το ότι διαμοίρασαν την αυτοκρατορια.Εδω θα μπορούσαμε να αναφερθούμε και στην κατάκτηση των αυτοκρατοριών των Ίνκας και των Αζτέκων (από τους Ισπανούς Πιζάρο και Κορτές  αντίστοιχα ) των οποίων  ήταν τόσο συγκεντρωτικού τύπου η διακυβέρνηση τους που οι κονκισταδορες  δεν δυσκολευτήκαν καθόλου να τις διατηρήσουν χωρίς περαιτέρω αντίσταση.
2. Με πολλά κέντρα εξουσίας και τον Ηγέτη συντονιστή, όπως στην ιστορία διοικούσε ο Γάλλος βασιλιάς με τους πολλούς ευγενείς διοίκηση με πολλά κέντρα εξουσίας είναι μεν εύκολο να καταλυθεί, αφού κάποια από τα κέντρα εξουσίας είναι εύκολο να διαφθαρούν, αλλά πολύ δύσκολο να κρατηθεί από αυτόν που την κατέλυσε, επειδή, αφενός ότι και να γίνει, τα περισσότερα από τα κέντρα εξουσίας θα παραμείνουν ισχυρά, αφού η εξουσία τους θεωρείται κατά κάποιον τρόπο «φυσική» και, αφετέρου, τα διαβρωμένα κέντρα εξουσίας ο λαός δεν τα ακολουθεί.
Πάμε τώρα στο κεφάλαιο ΙΒ'  οπού ο Μακιαβέλι μιλεί για τα μισθοφορικά και τα επικουρικά στρατεύματα .Ως γνωστόν τα στρατεύματα ενός Ηγέτη μπορεί να είναι είτε δικά του είτε μισθοφορικά, είτε δανεισμένα από άλλον Ηγέτη είτε μικτα.Ο συγγραφέας θεωρεί τα μισθοφορικά και τα δανεικά στρατεύματα   άχρη­στα κι επικίνδυνα μιας και στην ειρήνη απλά πληρώνονται με ένα μικρό μισθό από τον Ηγεμόνα που τα προσλαμβανει,μισθος που δεν αγοράζει την αφοσίωση τους αλλά απλά την νοικιάζει με αποτέλεσμα όταν πραγματικά τα χρειαστεί ο ηγεμόνας εν καιρώ πολέμου να εξαφανίζονται με την πρώτη ευκαιρία .Εδω ο Μακιαβέλι στέκεται σε διάφορα παραδείγματα που δεν θα ήθελα να αναφέρω όμως θα μπορούσαμε  -στην κατεύθυνση  της επιβεβαίωσης  αυτού του κανόνα- να αναφερθούμε στο παράδειγμα του Βυζαντίου που παρήκμασε όταν άρχισε να βασίζεται σε μισθοφορικά στρατεύματα ,ή στο παράδειγμα της εξαγοράς μισθοφόρων των Αθηναίων από Σπαρτιάτες κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο .Συγκεκριμένα  οι Σπαρτιάτες με επικεφαλής το Λύσανδρο είχαν ισχυροποιηθεί κατά πολύ στη θάλασσα με τα χρήματα του βασιλιά των Περσών Κύρου και τα πλοία των αποστατών συμμάχων των Αθηναίων. Ο Λύσανδρος είχε  πείσει τον Κυρο , να δώσει 4 οβολούς σε κάθε άντρα την ημέρα, έναν περισσότερο από ότι έδιναν οι Αθηναίοι, με αποτέλεσμα πολλοί μισθοφόροι να περάσουν στην πλευρά των Σπαρτιατών.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΝΚΑΣ

Οι Ίνκας ήταν πολιτισμός και αυτοκρατορία της Νότιας Αμερικής. Οι  Ινκας είχαν ένα πολιτισμό ανώτερο κι από αυτόν των Αζτέκων.Σ’όλη τη χώρα υπήρχαν θαυμάσιοι δρόμοι,κανάλια,υδραγωγεία,γέφυρες κρεμαστές και σήραγγες μέσα στα βουνά.Τα χωράφια των Ίνκας έδιναν πλούσια συγκομιδή,γιατί τους έριχναν λίπασμα,το γουάνο,περιττώματα δηλαδή θαλασσοπουλιών.Η λίπανση των χωραφιών ήταν πράγμα άγνωστο εκείνη την εποχή για την Ευρώπη.Μια τάξη αριστοκρατική κυβερνούσε  την χώρα,με επικεφαλής της τον αυτοκράτορα,που εθεωρήτο και λατρευόταν ως θεός .Στο παλάτι του όλα ήταν φτιαγμένα απο χρυσάφι ήασήμι θαυμάσια δουλεμένα και στους απέραντους κήπους  του υπήρχαν δέντρα και φυτά κάθε είδους φτιαγμένα απο μέταλλα ακριβά και απο πολύτιμα πετράδια.Η κατάκτηση εκείνης της απέραντης  χώρας ήταν πολύ δύσκολη,αν όχι αδύνατη.Η φύση της είχε οχυρώσει με τα πανύψηλα οροπέδια  των Άνδεων και τις Κορδιλιέρες,την ανατολική και τη δυτική.Τα σημαντικότερα ευρήματα βρίσκονται στους αρχαιολογικούς τόπους Κούσκο, Μάτσου Πίτσου, καθώς και στη λίμνη Τιτικάκα. Η αυτοκρατορία των Ίνκα αρχίζει περίπου από το 1200 π.Χ. και φτάνει μέχρι τον 15ο αιώνα, όταν καταλύεται από τον Ισπανό κατακτητή Φρανσίσκο Πιζάρο. Η απέραντη αυτοκρατορία των Ίνκας απλωνόταν εκείνη την εποχή σε μήκος 3.500 χιλιομέτρων από το βορρά προς το νότο και περιλάμβανε τις σημερινές δημοκρατίες του Ισημερινού,του Περού,της Βολιβίας και τη νότια Χιλή. Η λάμψη του πολιτισμού τους έφθανε ως τις μακρινές παραλίες του Ατλαντικού στη Βραζιλία, με τη μορφή χάλκινων εργαλείων ή χρυσών και ασημένιων κοσμημάτων, που μεταφέρονταν από φυλή σε φυλή μέσα στο δάσος του Αμαζονίου. Η Quechua ήταν η επίσημη γλώσσα  αλλά υπήρχαν τουλάχιστον είκοσι τοπικές διάλεκτοι στα περισσότερα μέρη της αυτοκρατορίας. Σ’όλη τη χώρα υπήρχαν θαυμάσιοι δρόμοι,κανάλια,υδραγωγεία,γέφυρες κρεμαστές και σήραγγες μέσα στα βουνά.Οι Ίνκας κατασκεύασαν ένα οδικό δικτυο από την Κολομβία μέχρι την Αργεντινή, που καλύπτει περίπου 15.000 χιλιόμετρα και μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί με το αντίστοιχο ρωμαϊκό έργο και υπήρχε σε όλη την χώρα  ένα αποτελεσματικό δίκτυο υποδομής επικοινωνιών και ανεφοδιασμού. Εξάλλου το θαυμάσιο οδικό δίκτυο αυτό, ήταν και  εκείνο που διευκόλυνε τους επιδρομείς Ισπανούς ως επίσης οι τεράστιες αποθήκες τροφίμων που διατηρούσαν οι Ίνκας σε πάμπολλα μέρη της αυτοκρατορίας τους.Σε σύγκριση  με τους σπουδαίους πολιτισμούς της Κεντρικής Αμερικής ( Αζτέκους , Μάγια) , η τεχνολογική  εξέλιξη  ήταν  μεγαλύτερη . Η  υφαντουργία  είχε  εμφανιστεί  από  πολύ  παλιά  και η μεταλλουργία ήδη  από την 1η μ.Χ  χιλιετία (αρχικά ο χρυσός και ο χαλκός και γύρω στο 700-1000 ο ορείχαλκος).

Τα υφάσματα που ύφαιναν οι γυναίκες των ιθαγενών ήταν τόσο λεπτά και τόσο θαυμάσια , ώστε οι Ισπανίδες όταν τα πρωτοείδαν καταγοητεύτικαν.Γενικά οι λαοί των ΄Ανδεων φαίνεται ότι είχαν πολύ  πρακτικό πνεύμα ,γι’αυτό ίσως και τα περισσότερα δείγματα της τέχνης τους που σώζονται είναι αντικείμενα συνδεδεμένα με κάποια πρακτική χρήση(κεραμικά σκεύη,υφάσματα,κτλ).

Η θρησκεία του κράτους ήταν βασισμένη στην λατρεία του Ήλιου και οι  αυτοκράτορες Ίνκας θεωρούνταν άμεσοι απόγονοι του  και λατρεύονταν σαν θεότητες. Ο χρυσός ,σύμβολο του Ήλιου,ήταν εξαιρετικά εκμεταλλεύσιμος  από τους ηγέτες και τα μέλη της αφρόκρεμας, όχι τόσο σαν αντάλλαγμα αλλά κυρίως για εθιμοτυπικούς και διακοσμητικούς σκοπούς. Η θρησκεία κυριαρχούσε σε όλη την πολιτική δομή.Οι θρησκευτικές πρακτικές αφορούσαν χρησμούς, θυσίες(και  ανθρωποθυσίες) ως προσφορά, θρησκευτικούς φόβους και δημόσιες εξομολογήσεις. Οι Ίνκας  εκτός τον θεό Ήλιο , λάτρευαν  τον Βιρακότσα ο οποίος θεωρήθηκε υπέρτατος Δημιουργός Θεός και ήταν συνδεδεμένος με το ύδωρ και γονιμότητα. Ακόμα λάτρευαν την Πάτσα Μάμα που ήταν ένα είδος Μάνας-Γης(αντίστοιχη με την δική μας Δήμητρα) με ανθρώπινα γυναικεία χαρακτηριστικά. Πίστευαν στην μεταθανάτιο ζωή και έτσι  οι ιεροτελεστίες που ήταν συνδεδεμένες με την λατρεία του νεκρού ήταν πολύ σημαντικές. Οι Ίνκας ήξεραν να συντηρούν τους νεκρούς τους μ’ ένα τρόπο παρόμοιο με αυτό των αρχαίων Αιγυπτίων και να «ζωγραφίζουν» ακατάληπτα σχήματα στο έδαφος.Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως χιλιάδες μούμιες που η ηλικία τους ξεπερνάει τους 5 αιώνες. Οι  μούμιες των Ίνκας αποτελούνται από τουλάχιστον τρεις βασικούς τύπους:
(1) τις μούμιες των ηγεμόνων. Οι περισσότεροι κρατήθηκαν στο Κούσκο, αν και τουλάχιστον οι μούμιες των τριών βασιλιάδων εστάλησαν στην Λίμα.
(2) τις μούμιες παιδιών που θυσιάζονταν, τα οποία έχουν βρεθεί στις κορυφές των βουνών στο Περού, τη Χιλή και την Αργεντινή. Τα παιδιά αυτά έγιναν φυσικές μούμιες, λόγω των υπερβολικά χαμηλών θερμοκρασιών  . Η «Χουανίτα, η κόρη των πάγων», η σωρός ενός κοριτσιού που είχε διατηρηθεί σε ένα παγωμένο βουνό, είναι η πιο διάσημη μούμια.
(3) Μια άλλη σχετική ομάδα  από μούμιες των Ίνκας είναι οι Chachapoya, γνωστές μερικές φορές ως τις μούμιες του «λαού Cloud». Αυτά προέρχονται από το βόρειο Περού.

http://www.mummytombs.com/mummylocator/group/inca.htm

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CE%8A%CE%BD%CE%BA%CE%B1

http://en.wikipedia.org/wiki/Mummy_Juanita

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

 ΑΓΓΕΙΑ-ΜΕΤΑΛΛΟΤΕΧΝΕΙΑ

Λόγω της έλλειψης οποιασδήποτε γραπτής πηγής προϊστορία της περιοχής μπορεί  να ιχνηλατηθεί μόνο από τα κάθε είδους αντικείμενα καθημερινής χρήσης,που αποκαλύπτουν την ύπαρξη διαδοχικών πολιτισμών.Η παλαιότερη γνωστή τεχνοτροπία είναι εκείνη του Τσαβίν  .Γύρω στο 400π.Χ. μια νέα τεχνοτροπία ,γνωστή με την επωνυμία Μοτσίκα,εμφανίζεται στης κοιλάδες των ποταμών Μότσε και Τσίκανα,για να επεκταθεί με τον καιρό και νοτιότερα. Τα χαρακτηριστικότερα έργα τέχνης αυτής της περιόδου είναι μια σειρά από καλοφτιαγμένα αγγεία,με στόμιο σε σχήμα αναβολέα.Απ’αυτά άλλα είναι σφαιρικά και άλλα διακοσμούνται με ζωηρές παραστάσεις (συχνά ερωτικές),ενώ άλλα έχουν το σχήμα ανθρώπινου κεφαλιού ,ζώου ή κτίσματος.Τα αγγεία-ανθρώπινα κεφάλια,που προφανώς συνόδευαν τους νεκρούς στους τάφους τους,διακρίνονται για τα έντονα χαρακτηριστικά τους και το ρεαλισμό τους σε ορισμένα είναι φανερή μια έκφραση περιφρόνησης ή υπεροψίας,ενώ άλλα διακρίνονται για το αινιγματικό τους χαμόγελο,ή το ανεπαίσθητο παιχνίδιασμα των ματιών τους.Γύρω στο 7^ο μ.Χ. αιώνα,κυριάρχησε ένα είδος αγγείων με εντελώς διαφορετικές ζωγραφικές παραστάσεις (αφηρημένα σχέδια,ή έντονα τυποποιημένες φυσικές φόρμες),που πήρε την ονομασία του από το Τιαχουανάκο,στις Βολιβιανές Άνδεις,όπου ολοένα και καινούργια πέτρινα κτίσματα πλαισιώναν ένα αρχαίο τελετουργικό κέντρο.Μια θεότητα που κρατάει δύο μεγάλες ράβδους δεσπόζει όχι μόνο στη μονολιθική πύλη του Τιαχουανάκο,αλλά και στα αγγεία, τα υφάσματα , και τα έργα τέχνης από φτερό της εποχής. Η ευρύτατη διάδοση αυτής της νέας τεχνοτροπίας φαίνεται πως ευνοήθηκε από την εξάπλωση μιας θρησκείας που οι οπαδοί της αντιμετώπιζαν με ιδιαίτερη δυσπιστία την ελευθερία και την ποικιλία της περιόδου Μοτσίκα.. Τόσο στα υφάσματα όσο και στα χρηστικά κυρίως αγγεία των Ίνκας κυριαρχούν τα γεωμετρικά μορφότυπα.Φυσικές φόρμες και φυσικά μοτίβα εμφανίζονται μόνο σε μικρής κλίμακας έργα από χρυσό και άργυρο που πρωτοεμφανίστηκαν στις βόρειες Άνδεις,τελειοποιήθηκαν στο βασίλειο Τσιμού, κι από εκεί διαδόθηκαν στο Κούζκο.Το λάμα,που αποτελούσε και το μόνο υποζύγιο των Ίνκας,και το αλπακά,που τους προμήθευε το μαλλί για τα ρούχα τους,φαίνεται πως συγκαταλέγοταν στα πιο συνηθισμένα και αγαπητά θέματα της μεταλλοτεχνίας. Ο χρυσός ήταν το πρώτο μέταλλο που επεξεργάστηκαν και εκτίμησαν και αυτό γιατί ήταν σχετικά εύκολο να εξευρεθεί σε ακέραια και καθαρή κατάσταση,υπό μορφή σβώλων στην κοίτη των ποταμών.Άλλα μέταλλα που μπορούσαν να επεξεργαστούν ήταν άργυρος και ο χαλκός. Κατασκευαστήκαν αγαλματίδια από καθαρό χρυσό και άργυρο με την μέθοδο των διμερών εκμαγειών.

Οι δεκατρείς αυτοκρατορίες

 (ΟΙ ΙΝΚΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ)

ΜΑΤΣΟΥ ΠΙΤΣΟΥ

Η αρχαία πόλη Μάτσου Πίτσου είναι το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα του πολιτισμού των Ίνκας. Το Μάτσου Πίτσου κηρύχθηκε ως Περιοχή Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 1983. Είναι επίσης ένα από τα Νέα Επτά Θαύματα του Κόσμου . Το Μάτσου Πίτσου σημαίνει «αρχαίο βουνό». Βρίσκεται σε υψόμετρο 2700 μέτρων στη Σιέρα Βιλκαμπάμπα, στην αριστερή όχθη του παραπόταμου του Βιλκανότα, Ουρουμπάμπα..Η αρχιτεκτονική της Μάτσου Πίτσου εμφανίζεται   ενοποιημένη με το φυσικό περιβάλλον σύμφωνα με τις συνήθειες των Ίνκα..Η κατοικημένη περιοχή στην ανατολική πλευρά της μεγάλης κύριας πλατείας περιλάμβανε μονοπάτια,σκάλες και μικρές πλατείες και ένα αποδοτικό σύστημα παροχής νερού,οι κατασκευές είναι μονόροφα ορθογώνια κτίρια με περίκλειστους τοίχους.. Τα κτίσματα των Ίνκας ήταν μάλλον τυποποιημένα κυκλικά ή ορθογώνια, με ομοιόμορφα  τραπεζοειδή παράθυρα και πόρτες και χωρίς άλλα διακοσμημένα στοιχεία.Tόσο οι Ισπανοί κατακτητές όσο και οι σύγχρονοι επιστήμονες έμειναν έκπληκτοι από την πολυπλοκότητα και την ακρίβεια των τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν από τους Ίνκας στη λιθοδομία και στην απολύτως κάθετη διάσταση των κτιρίων.Μια απο τις μεγάλες επιδεξιότητες των Ίνκα ήταν να συνενώνουν τέλεια σε ενιαίο σύνολο τοίχους και κατασκευές στο τοπίο των Άνδεων,χρησιμοποιώντας συχνά τεχνητές αναβαθμίδες,όπως μπορεί κανείς σήμερα να παρατηρήσει στη Μάτσου Πίτσου.Οι στέγες ήταν από ξύλινο πλαίσιο που καλύπτονταν από άχυρα με απλό ή διπλό σκέπαστρο.Το πλαίσιο της οροφής ήταν προσαρμοσμένο στους τοίχους με προεξοχές από λίθο. Αξιόλογη όσο και μυστηριώδης είναι και η επεξεργασία που έκαναν στις πέτρες και ειδικά στις μονολιθικές, που έχουν υποστεί μια τέλεια λείανση, που θα απαιτούσε εργαλεία προηγμένης τεχνολογίας, που όμως δεν έχουν βρεθεί ακόμη. Τα εργαλεία που αποδεδειγμένα χρησιμοποιούσαν είναι το πέτρινο σφυρί, το χάλκινο ψαλίδι, το χάλκινο τσεκούρι και μια τσιμπίδα από φτερά.Ο γρανίτης που χρησιμοποιήθηκε ήταν πιθανό στυλβωμένα με τη χρήση άμμου.Τα υπέροχα κτίρια ναοί,οικίες,μνημεία της Μάτσου Πίτσου περιβάλλονται από γκρεμούς και τοίχους που παρείχαν ασφάλεια. Η πραγματικότητα είναι ότι το Μάτσου Πίτσου χτίστηκε το 1460 και χρησίμευε ως αστρονομικό παρατηρητήριο με αρχείο χρονολόγησης, λατρευτικό κέντρο και ως θερινά ανάκτορα των βασιλέων. Στο Μάτσου Πίτσου προσδιορίζονται δυο οικοδομικές φάσεις, η πρώτη του 1460 επί της βασιλείας του Ίνκα Πατσακούτι  και η δεύτερη του 1530, του Μάνκο Ίνκα. Έχουν μετρηθεί στη πόλη 200 κτίσματα που χωρίζονται μεταξύ τους με τοίχους, ανοιχτούς χώρους σαν πλατείες και μονοπάτια. Η πόλη χωρίζεται σε δυο τομείς που τους χωρίζει μια μεγάλη πλατεία. Οι δυο τομείς είναι ο Αστικός τομέας και ο Αγροτικός τομέας. Ο Αστικός τομέας βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και περιλαμβάνει όλα τα τελετουργικά και διοικητικά κτίρια της πόλης μαζί με τα οικήματα, καθώς και τέσσερις πλατείες. Τα κυριότερα μνημεία είναι:

• Ο Ναός του Ήλιου  ήταν ένα θρησκευτικό συγκρότημα κτισμάτων με σκοπό τη διενέργεια ιεροτελεστιών και αστρονομικών μετρήσεων.
• Η ιερή πλατεία, με τρία μεγάλα κτίρια που τους έχουν δοθεί τα ονόματα Τέμπλο δε λας Τρες Βεντάνας, Κυρίως Ναός και Ναός του Ιερέα. Και τα τρία κτίσματα έχουν κτιστεί με τεράστιους τετράγωνους λίθους λευκού γρανίτη, οι οποίοι είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένοι και δίχως κενά μεταξύ τους.
• Η Ιντιουατάνα, που σημαίνει «εκεί που ενώνει ο ήλιος», είναι ένας τεράστιος γρανιτένιος λίθος που χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές παρατηρήσεις.
• Το συγκρότημα του Κόνδορα ή αλλιώς Συγκρότημα των Φυλακών όπου ανακαλύφθηκαν πολλά κτίσματα με υγρά υπόγεια και κόκαλα ζώων. Πιθανότατα εκεί φυλάσσονταν τα ιερά ζώα προς θυσία. Τα ονόματα του συγκροτήματος επινοήθηκαν από τον λαξευμένο κόνδορα που υπάρχει πάνω σε έναν μονόλιθο και από τα υγρά υπόγεια που προαναφέρθηκαν.

Ο Αγροτικός τομέας χωρίζεται από τον Αστικό με μια μεγάλη πλατεία και μια αποξηραμένη τάφρο ενώ βρίσκεται στο νότιο τμήμα της πόλης. Εκεί βρίσκονται όλοι οι αποθηκευτικοί και λειτουργικοί χώροι της πόλης. Στο ακραίο νότιο τμήμα του τομέα εντοπίζονται πολλές κατοικίες ενώ στο ψηλότερο μέρος του τομέα διακρίνεται η Άνω νεκρόπολη, όπου εντοπίστηκαν πολυάριθμοι τάφοι με 135 λείψανα γυναικόπαιδων, πράγμα το οποίο δημιούργησε ερωτηματικά στους ερευνητές και αρχαιολόγους της πόλης. Γύρω από τα οικήματα βρίσκονται αποθήκες και μεγάλοι περίβολοι οι οποίοι αποτελούν δείγμα τις περουβιανής αγροτικής καθημερινής ζωής.

περιοδικό Αρχαίοι Πολιτισμοί, τεύχος 56, Μάτσου Πίτσου, εκδόσεις DeAgostini Hellas, 2001-2002

περιοδικό National Geographic Ελλάδας, τεύχος Νοεμβρίου 1999, Ορόσημα: Μάτσου Πίτσου

Sanchez I., Infante F., Στη χώρα των Ίνκας, εκδόσεις Κέδρος, 1993

Metraux Alfred, Οι Ίνκας, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85_%CE%A0%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85

http://perierga.gr/2011/07/%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85-%CE%B7-%CF%87%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%AF%CE%BD%CE%BA%CE%B1%CF%82/

 ΚΟΥΖΚΟ

Το Κούζκο , εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική και την διάταξη των κτίριων του.Αρχικά,μικρό αγροτικό χωριό ευρισκόμενο στα 3.100 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας,σε μια ελαφρά κοιλότητα που περιβαλλόταν από υψηλές κορυφές,αναπτύχθηκε ταχύτατα σε πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας και έγινε το τελετουργικό,πολιτικό και διοικητικό κέντρο της. Είναι η πόλη όπου άκμασε και καταλύθηκε ο πολιτισμός των Ίνκα, αναγνωρισμένη από το 1983 από την Unesco ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Πολλοί πιστεύουν ότι η πόλη είχε σχεδιαστεί ως ένα ομοίωμα σε σχήμα ενός puma, ένα ιερό ζώο . Η πόλη είχε δύο τομείς: Urin και Ηanan . Το καθένα  διαιρείται περαιτέρω ώστε να περιλαμβάνει δύο από τις τέσσερις επαρχίες, Chinchasuyu (ΒΔ), Antisuyu (ΒΑ), Qontisuyu (ΝΔ) και Qullasuyu (ΝΑ). Ένας δρόμος που οδηγούσε από κάθε ένα από αυτά τα διαμερίσματα στο αντίστοιχο γεωγρ. διαμέρισμα της αυτοκρατορίας. Κάθε τοπικός ηγέτης ήταν υποχρεωμένος να χτίσει ένα σπίτι στην πόλη και να ζήσει ένα μέρος του έτους στο Κούζκο, αλλά μόνο κατά το τρίμηνο που αντιστοιχούσε στο διαμερισμα της αυτοκρατορίας στην οποία είχε έδαφος. Σύμφωνα με τον  μύθο, η πόλη χτίστηκε από τον Sapa Inca Pachacuti, που μετέτρεψε το Βασίλειο του Κούσκο από μια κοιμώμενη πόλη-κράτος στην αχανή αυτοκρατορία του Tahuantinsuyu. Εκεί βρίσκεται ο σημαντικότερος Ναός των Ίνκας, το Κορικάντσα , που ήταν τόπος λατρείας του Ήλιου και των σωμάτων του Ουρανού..Η Coricancha (σημαίνει «Χρυσός περίβολος» προερχόμενη από τις λέξεις Quri Kancha ), αρχικά ονομάστηκε Ίντι Kancha («Ναός του Ήλιου»). Ο Ναός ήταν εσωτερικά επενδυμένος με ατόφιο χρυσάφι και γεμάτος από χρυσά αφιερώματα και πολύτιμους λίθους όπως και η αυλή ήταν γεμάτη με χρυσά αγάλματα. Σε λίγο μεγαλύτερο υψόμετρο, στα 3.560 μέτρα βρίσκεται το μεγαλιθικό μνημείο-φρούριο του Σαξαχουαμάν, με το τριπλό κυκλώπειο τείχος, που ήταν ο τόπος λατρείας του Θεού Ήλιου και του Κεραυνού(καταπληκτική και τεράστια πέτρινη κατασκευή, αυτό το μέρος έχει μια μεγάλη κοσμική ενέργεια:  οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ήταν ένα αστρονομικό παρατηρητήριο) και ένα  μαντείο. Στον λαβύρινθο – Κέσκο  είναι ο Ναός της μάνας Γης και του Πούμα, φτιαγμένο πάνω σε ένα βράχο, και το κόκκινο οχυρό Πούκα Πουκόρα, ένα από τα σημεία οχύρωσης περιφερειακά του Κούσκο ως επίσης και  το Ταμποματσάϊ, ένα μεγαλιθικό μνημείο με τις τρεις ιερές πηγές των Ίνκα.

http://agutie.homestead.com/files/Cuzco.htm

http://en.wikipedia.org/wiki/Coricancha

ΠΙΣΑΚ ,ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΗΣ ΙΝΤΙΧΟΥΑΤΑΝΑ

Η Πισακ είναι άλλη μια τοποθεσία που καταπλήσσει τόσο για το μεγαλείο της όσο και για την επιδεξιότητα και την υπεροχή των τεχνικών της λιθοδομίας που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της. Ήταν κτισμένη ψηλά πάνω από τον ποταμό Βιλκανότα και τα ερείπια της θεωρούνται από τα πιο όμορφα δείγματα αρχιτεκτονικής των Ίνκα. Βρίσκεται σε μια βραχώδη κορυφή σε ύψος 3.270 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας,περίπου 5 χιλιόμετρα από την σύγχρονη αγορά της πόλης Πισάκ..Ένα απο τα χαρακτηριστικά της είναι μια σειρά απο αντένες,τεχνητές αναβαθμίδες που δημιουργήθηκαν κατά μήκος της πλευράς του βουνού τα οποία κάποτε στηρίζονταν με πέτρινους τοίχους.Τόσο στη Μάτσου Πίτσου όσο και στο Ολανταιτάμπο,οι αντένες δημιουργήθηκαν για γεωργική χρήση. Στην "πόλη " ή τελετουργικό κέντρο έχουν βρεθεί τα ερείπια πολλών ομάδων κτιριών,αλλά όπως και αλλού,η ακριβής λειτουργία τους παραμένει μυστήριο.Ξανά,όπως στο Ολανταϊντάμπο και ακόμη στη Σακσαχουαμάν,οι στρατιωτικές και θρησκευτικές πλευρές της αρχιτεκτονικής παραμένουν στενά συνδεδεμένες και συχνά δυσδιάκριτες.Κάτα τη δεκαετία του 1970 Περουβιανοί αρχαιολόγοι εξέτασαν ένα από τα εντυπωσιακά ερείπια της Πισάκ-την περιοχή που είναι γνωστή σαν Ιντιχουατάνα,μια λέξη που σημαίνει "ο σιδερένιος στύλος του ήλιου". Η περιοχή έχει ένα μάλλον αυστηρό περίγραμμα,τυπικό του σχεδιασμού πόλεων των Ίνκα και περιλαμβάνει ανάκτορα,ναούς,καταστήματα,οχυρώσεις,παρατητήρια,δρόμους,διόδους,σήραγγες και πεζόδρομους

(ΙΝΚΑΣ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΑΝΔΕΩΝ)  

 ΤΑΜΠΟ ΚΟΛΟΡΑΝΤΟ:ΕΝΑ ΦΥΛΑΚΙΟ ΤΩΝ ΙΝΚΑ

                                                                        

Από τα σπουδαιότερα παράκτια κέντρα των Ίνκα,το Τάμπο Κολοράντο ιδρύθηκε περί το 1450 στην κοιλάδα Πίσκο σαν διοικητικό κέντρο εφοδιασμού και προμηθειών,αν και μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η προέλευση του χρονολογείται πριν από το τελευταίο Στάδιο του.Τα κέντρα που κτίστηκαν απο τους Ίνκας στις παράκτιες περιοχές περιλαμβάνουν τόσο λιθόκτιστα κτίρια στον ρυθμό της Κούζκο όσο και άλλα που κτίστηκαν με χρήση τοπικών παραδόσεων και υλικών,όπως η τάπια και το αντόμπε.Ενσωμάτωσαν επίσης τα τυπικά στοιχεία των Ίνκα που ήταν τραπεζοειδείς θύρες και κόγχες στα παράθυρα. Το Τάμπο Κολοράντο είναι  ένα απο τα καλύτερα διατηρημένα παράκτια κέντρα και αποτελεί σαφές δείγμα του πολεοδομικού σχεδιασμού των Ίνκα σε συνδυασμό με τοπικές αρχιτεκτονικές και κτιριακές τεχνικές.Το περίγραμμα της πόλης εδράζεται στα κάντσα (περίκλειστα και ανεξάρτητα καταλύματα).Κατοικίες και αποθηκευτικοί χώροι ήταν διευθετημένη γύρω απο ένα τεράστιο τραπεζοειδές τετράγωνο.Ο δρόμος των Ίνκα περνούσε κατά μήκος της δεξιάς άκρης αυτού του τετραγώνου.Μερικά καταλύματα τα χρησιμοποιούσαν σαν κατοικίες οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι που εκτελούσαν διοικητικές υπηρεσίες.Άλλες περιοχές  χρησιμοποιούσαν σαν εργαστήρια όπου επεξεργάζονταν τις πρώτες  ύλες για να κατασκεύασουν αντικείμενα τα οποία στη συνέχεια έστελναν στην αυλή της Κούζκο.Οι τοίχοι των κτιρίων συγκρατούν ακόμη ίχνη του αρχικού ερυθρού,κίτρινου και λευκού χρώματος τους.Μια χαμηλή εξέδρα κοντά στη δυτική γωνία του τετραγώνου ήταν πιθανό ούσνου,ή ιερός βωμός. Η παρουσία μεγάλων τοίχων στο Τάμπο Κολοράντο έχει οδηγήσει εσφαλμένως στην αντίληψη ότι η τοποθεσία προοριζόταν για φρούριο.Αλλά το Τάμπο Κολοράντο όπως είναι ομάδα περιφερειακών τοποθεσιών που δημιουργήθηκαν από τους κυβερνήτες των Ίνκα για αποκέντρωση της διοικητικής εξουσίας μετά την ταχεία επέκταση της Αυτοκρατορίας.

 (ΒΙΒΛΙΟ Ινκας ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΑΝΔΕΩΝ)

QUIPUS 

Υπολογίζεται ότι κάποια στιγμή η αυτοκρατορία των Ίνκας  έφτασε και στον αριθμό των 12 εκατομμυρίων κατοίκων που ήταν διασκορπισμένοι σε μια αχανή έκταση. Για να υπάρξει σωστή διακυβέρνηση ενός τόσο μεγάλου πληθυσμού είναι σαφές ότι έπρεπε να υπάρχει ένα σύστημα "γραφειοκρατικού" ελέγχου όχι με την σημερινή έννοια του όρου αλλά με την μορφή της καταγραφής των εξουσιών. Το εργαλείο που χρησιμοποιούσαν για την μεταφορά των πληροφοριών πέρα από τον προφορικό λόγο ήταν τα Quipu. Τα Quipu ήταν ένα είδος διακοσμητικού υφαντού φτιαγμένο από χρωματιστά νήματα. Το μεγαλύτερο μέρος των quipu καταστράφηκε ενώ όσα σώθηκαν βρέθηκαν κλεισμένα  σε αεροστεγείς σπηλιές μαζί με μούμιες των Ινκας.Τα Quipu αποτελούνταν από έναν οριζόντιο σπάγκο μήκους περίπου ενός μέτρου,πάνω στον οποίο ήταν δεμένοι κατακόρυφα πολλοί άλλοι σπάγκοι διαφόρων χρωμάτων. Αρχικά  χρησιμοποιούνταν ως αριθμητική μέθοδος με την οποία κατέγραφαν τα διάφορα προϊόντα που μετακινούσαν από περιοχή σε περιοχή. Ανάλογα με το χρώμα ο κάθε σπάγκος μετρούσε ένα άλλο είδος. Οι λευκοί σπάγγοι αντιστοιχούσαν στο μαλλί, οι κίτρινοι στο χρυσό, οι καφετί στους καρπούς. Τα χρησιμοποιούσαν   κυρίως οι ειδικοί για τα λογιστικά της κυβέρνησης. Οι γραμματικοί προσέφευγαν σ’αυτά για να καταγράφουν  τα πιο αξιοσημείωτα περιστατικά μιας βασιλείας όπως την καταγραφή  φόρων, τις μετακινήσεις πληθυσμών, ακόμη και  τον αριθμό των στρατιωτών που υπήρχε σε κάθε περιοχή στον οποίο αντιστοιχούσαν τα κόκκινα νήματα. Ένας  ερευνητής που μελέτησε εκτενώς  τα quipus, είναι ο Gary Urton  κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, οι Ίνκας χρησιμοποιούσαν έναν δυαδικό μαθηματικό κώδικα για να καταγράψουν πάνω στα quipus τις πληροφορίες που ήθελαν( είτε αριθμητικές είτε την ιστορία του πολιτισμού τους). Στο έργο του "Signs of the Inka Khipu" ο Urton υποστηρίζει ότι έχει διακρίνει 1.536 διαφορετικούς συνδυασμούς κόμπων πάνω στα quipus.Τα ευρύματα του, προκαλούν δέος για τον πολιτισμό των Ινκας:
"Τα κορδόνια και οι κόμποι των quipu περιέχουν ένα δυαδικό κώδικα παρόμοιο με αυτόν που χρησιμοποιούν σήμερα οι υπολογιστές, ικανό να μεταβιβάσει περισσότερους από 1.500  χαρακτήρες. Ο δημιουργός του quipu κάθε φορά έπρεπε να πάρει μια απόφαση μεταξύ δύο πιθανοτήτων: παραδείγματος χάρη να κρεμάσει το κορδόνι στο μπροστινό ή στο πίσω μέρος του βασικού οριζόντιου σπάγκου ή να δέσει ένα μάλλινο ή ένα βαμβακερό κορδόνι κλπ. Με δεδομένο ότι οι Ίνκας χρησιμοποιούσαν 24 διαφορετικά χρώματα σπάγκων για την δημιουργία ενός quipu, οι πιθανότητες που τελικά είχαν σε έναν κώδικα 7 bit ήταν 1536."

http://www.inews.gr/146/oi-yfantoi-ypologistes-ton-inkas.htm

ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΛΟΠΟΥΛΟΣ - ΤΑ ΝΕΑ, 24/5/2011

Κλείνοντας θα ήθελα να εστιάσω στο ότι ο πολιτισμός των Ίνκας ήταν άμεσα συνυφασμένος με την λατρεία του θεού Ηλίου καθώς και ζώων που θεωρούσαν ιερά όπως το λάμα και το πουμα.Ηταν γενικά ένας πανέξυπνος λαός που   αφομοίωνε τεχνοτροπίες από λαούς που κατακτούσαν και προγενέστερους λαούς (πχ το σύστημα σχεδιασμού πόλεων των Ίνκας ,που διαιρεί την πόλη σε κατοικημένες περιοχές, προέρχονταν από την φυλή των  Χουαρί).όμως προέκτειναν,εξέλισσαν και  πρόσθεταν καινούργιες ιδέες και τεχνικές σε αυτές που κληρονόμησαν από προγενέστερους πολιτισμούς και δημιούργησαν εξαιρετικές κατασκευές που έμελλε να διατηρηθούν επί αιώνες..Για την κατασκευή κοσμημάτων προτιμούσαν κυρίως τον χρυσό που ήταν εύκολο να βρεθεί . Το σχέδιο των πόλεών τους ήταν βασισμένο σε ένα σύστημα με κεντρικές λεωφόρους που διασταυρώνονταν με άλλους μικρότερους δρόμους που κατέληγαν σε μια ανοιχτή πλατεία περιτριγυρισμένη από δημοτικά κτίρια και ναούς. Οι ιστορικοί εντοπίζουν την αιτία της ευδαιμονίας και της ακμής της  στους γενναίους πολεµιστές τους αλλά και σε έναν λιγότερο ευγενικό λόγο. Και αυτός δεν ήταν άλλος από τα περιττώµατα των λάµα που αποτελούν ένα πρώτης τάξεως λίπασµα. Τα χωράφια των Ίνκας έδιναν πλούσια συγκομιδή, γιατί τους έριχναν ,το “γουάνο”,περιττώματα δηλαδή θαλασσοπουλιών και των λάμα. Σύµφωνα µε αρχαιολογική µελέτη, αυτή η δραστηριότητα επέτρεψε στους Ινκας να εγκαταλείψουν την καλλιέργεια των κινόα, ενός θάµνου που ανήκει στην κατηγορία των ψευδοδηµητριακών, και να στραφούν στη µαζική καλλιέργεια του καλαµποκιού, το οποίο αφενός είναι πιο θρεπτικό και αφετέρου αποθηκεύεται πιο εύκολα. Η καλλιέργεια του καλαµποκιού  ήταν τους έδωσε το δικαίωμα να εξαπλωθούν γεωγραφικά. Σύµφωνα µε την ίδια θεωρία, το πλεόνασµα σε καλαµπόκι και πατάτες έδωσε τη δυνατότητα σε µέρος του ενεργού πληθυσµού να «περάσει» από τον αγροτικό τόσο στον κατασκευαστικό όσο και στον στρατιωτικό τοµέα.. «Το καλαµπόκι και η κοπριά ήταν οι βασικοί κινητήριοι µοχλοί της εξάπλωσης της αυτοκρατορίας των Ινκας», δηλώνει στους «Τάιµς» ο Αλεξ Τσέπστοου Λάστι, επικεφαλής του Γαλλικού Ινστιτούτου Μελέτης των Άνδεων. Η ανάπτυξη της αυτοκρατορίας εδραιώθηκε επίσης από την αύξηση της θερµοκρασίας που σηµειώθηκε ανάµεσα στο 1100 και το 1500 π.Χ. Αυτή η κλιµατική αλλαγή επέτρεψε στους Ινκας να εποικήσουν σε όλο και περισσότερα εδάφη για να καλλιεργήσουν καλαµπόκι

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

http://www.americalatina.com.gr/articulos.php?lang=gr&id=111&box=2&pos=6

 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%8A%CE%BD%CE%BA%CE%B1

 http://www.schooltv.gr/pages/monuments-index/latinamerica-videos/latin_america1.htm

 http://encyclopedia.pblogs.gr/2009/06/470171.html

 http://www.esoterica.gr/news/january_04/incaqui/incaqui.htm

 http://ellinis.blogspot.com/2010/06/blog-post_6309.html

http://www.ardin.gr/node/788

http://www.alfavita.gr/artro.php?id=33569

 [ΒΙΒΛΙΟ ΗUGH HONOUR JOHN FLEMING]

ΒΙΒΛΙΟ “Les grandes navigateurs” Georges Potier

http://www.schooltv.gr/pages/world_monuments/machupicchu_perou.htm